هر مقاله علمى با یک مقدمه شروع می شود و آن، خلاصه ای از فصل اول و دوم پایان نامه ها و رساله هاست که به طور مختصر به بیان کلیات تحقیق و بررسى مختصرى از پیشینه آن می پردازد. در مقدمه مقاله مسئله تحقیق و ضرورت انجام آن و اهداف آن از نظر بنیادى و کاربردى به صورت مختصر بیان می گردد و سپس به بررسى سوابق پژوهشى که به طور مستقیم به موضوع تحقیق مرتبط است، پرداخته می شود. مقدمه باید یک منطق اساسى را در تحقیق بیان کند و به خواننده نشان دهد که چرا این تحقیق ادامه منطقى گزارش های پیشین است. در این بخش پس از نتیجه گیری از پژوهشهای بررسى شده، محقق باید پرسشهای پژوهش خود را به صورت استفهامى بیان کرده و به تعریف متغیرهاى تحقیق به صورت عملیاتى بپردازد.
مقدمه درواقع نخستین بخش متن است. کوتاه و جالب باشد و هدف از تحقیق را بیان کند. هنگام خواندن روزنامه متوجه شده‏اید که روزنامه‏نگاران سعى مى‏کنند ماهیت داستانشان را در چند خط اول بیاورند. روزنامه‏نویسان باید تکنیکى را انتخاب کنند که با شروع چندین خط اولیه توجه خواننده را آن‏چنان جلب کنند که در انتظار کل داستان بمانند. نوشته‏هاى علمى مى‏توانند به روشى مناسب و مطلوب از روزنامه‏نویسى به امانت گرفته شوند.
قبل از نوشتن مقدمه باید به سؤالات اساسى که در هر قسمت مطرح مى‏شود پاسخ گفت:
چه چیزى براى گفتن دارم؟
آیا ارزش گفتن دارد؟
طرح صحیح و واقعى یک پیغام چیست؟
مخاطبین و مستمعین این پیغام چه کسانى هستند؟
کدام نشریه براى این پیغام مناسب است؟
نقش اصلى مقدمه آن است که به خواننده توضیح دهد که هدف از انجام این مطالعه چیست. اگر بتوانید بدین سؤال پاسخ گویید با مشکل کمترى روبه‏رو خواهید شد.
مقدمه داراى مؤلفه‏هاى زیر است:
1. جملات کوتاه.
2. خلاصه.
3. اشاره مختصر به مطالعات قبلى انجام شده.
4. هدف اصلى مقاله.
بررسى دقیق مطالعات دیگر باید براى قسمت بحث گذاشته شود. نباید در تحقیقتان، همه مطالعات گذشته را به‏صورت کامل بیاورید، بلکه مناسب‏ترین مواردى که به تحقیق شما بسیار نزدیک است باید آورده شود. شما مى‏توانید نقاط ضعف و قوت مطالعه‏تان را با مطالعات دیگر مقایسه کنید. چیزى که اصلاً در مقدمه نباید ذکر شود.

کاربرد انواع جملات کلیشه‏اى براى استفاده در مقدمه
1. چرا چگونه‏
2. یکى از مسائل مهم در...
3. همیشه یک سؤال مطرح بوده براى... که...
4. اخیراً موضوع مهمى براى...
5. به‏عنوان یک پدیده مهم در... مى‏تواند...
6. همیشه موضوع بحث برانگیزى میان دانشمندان بوده است که...
7. معمولاً اعتقاد بر این است که... اگرچه...
8. تحقیقات بسیار کمى انجام گرفته است روى... درحالی‏که...
9. همیشه فکر مى‏کردم دوباره...
10. همیشه سؤال بزرگى در ذهن افراد است که...
نکته مهم در مقدمه‏نویسى آن است که حجم مقدمه نباید بیشتر از یک چهارم یا یک پنجم کل مقاله باشد. مقدمه حتماً باید چند برابر از متن مقاله کوچک‏تر باشد. مقدمه باید هم موجز باشد و هم گویا و نوشتن متن‏هاى موجز گویا هم هنر مى‏طلبد و هم زیرکى. جمله آخر در مقدمه باید فرضیه یا سؤال‏هاى تحقیق باشند، که استدلالى براى آن‏ها مطرح مى‏شود و نباید بدیهى باشند.
بنابراین مواردى را که در مقدمه طرح مى‏شود مى‏توان چنین برشمرد:
1- مسئله و دلایل انجام تحقیق.
2- سابقه کار: پژوهشگر با اشاره به تحقیقات مشابه پیشین، نه‏تنها پیوند کار خود را با کارهاى دیگران آشکار مى‏سازد و جایگاه آن را در شبکه آن گروه از تحقیقات مشخص مى‏کند، بلکه تفاوت و برجستگى کار خود را نسبت به کارهاى پیشین، از لحاظ روش، نوع برخورد با مسئله و نوع پاسخ‏هاى به دست آمده نشان مى‏دهد.

ترتیب نگارش نکات کاربردى در مقدمه
1- توضیح در مورد موضوع و عرصه پژوهش به‏صورت عام.
2- توضیحات اختصاصى‏تر در مورد مشکلى که مورد توجه خاص این مطالعه است.
3- مرورى بر یافته‏هاى مطالعات دیگر که مرتبط با مسئله و موضوع پژوهش مى‏باشد.
4- تحلیل اطلاعات ارائه شده در سه بند فوق خصوصاً یافته‏هاى مطالعات مرتبط و تبیین خلأ یا شکاف موجود در مورد مسئله مورد پژوهش در راستاى ضرورت انجام مطالعه حاضر.
5- بیان اهداف یا سؤال یا فرضیه اصلى پژوهش.

تدوین قسمت مقدمه مقاله در پنج مرحله انجام مى‏شود
1.   بیان زمینه و حیطه پژوهش به‏منظور درک خواننده پیرامون مشکل مورد پژوهش.
2.   کارها و فعالیت‏هاى تحقیقى دیگران که به‏طور اختصاصى مشکل را تبیین مى‏کند. (ذکر منابع معتبر ضرورى است).
3.   گپ موجود چیست و چرا انجام این پژوهش اهمیت دارد.
4.   هدف و یا سؤال پژوهش.
5.   تأکید بیشتر بر ارزش این تحقیق (اختیارى است).
معمولاً مقدمه را با یک جمله از یک واقعیت علمى پذیرفته شده شروع مى‏کنند. (فعل زمان حال). ممکن است در ادامه با افعال ماضى کامل نیز ادامه یابد.
اگر شما مخاطبین مناسب و یک تحقیق درست انتخاب نموده‏اید دیگر نیازى نیست کار سختى را براى متقاعد کردن خوانندگان خود در مورد اهمیت سؤالات انجام دهید.
براى نوشتن یک مقدمه مناسب ابتدا باید مخاطبین خود را شناخته، خلاصه‏نویسی کرده و به آن‏ها بگویید که هدف از نوشتن این مقاله چیست؟ چرا این مقاله مهم است و سعى کنید آن‏ها را متقاعد کنید که این تحقیق از تحقیق قبلى بهتر و کامل‏تر است. جمله اول را به‏صورتى بیان کرده که براى خواننده جالب توجه باشد.
بسیارى از مؤلفین تازه کار براى نوشتن مقدمه با مشکل روبه‏رو هستند. مشکل عمده آن‏ها در عدم توانایى آن‏ها در طرح سؤالات است. اگر مطالعه درست طراحى شده باشد این مشکل به وجود نمى‏آید.

سایت فصلنامه علمی و تخصصی حبل المتین ، مقاله 16، دوره چهارم، شماره دوازدهم، پاییز 1394، صفحه 192-212 ، نویسندگان راهب عارفى میناآباد