روش تحقیق در معماری

هر پژوهشی مستلزم تعیین روشی علمی به عنوان نقش هدایتگر آن است. قلمروی رشته  شهرسازی و ماهیت میان‌ رشته‌ای آن ایجاب می کند که انتخاب روش تحقیقی مناسب و علمی برای تکمیل فرایند پژوهش های این حوزه مطالعاتی و به دنبال آن، تکمیل فرایند برنامه ریزی طراحی و مدیریتی  در حوزه های امور شهری امری ضروری به نظر برسد.

بسیاری از دانشجویان و محققان معماری و شهرسازی با رویکردهای حاکم بر پژوهشهای معماری و شهرسازی یا مفاهیم روش شناسی بنیادین آشنا نیستند و درباره بنیان های فلسفی روشهای تحقیق و الزامات آنها اطلاع چندانی ندارند زیرا در مجامع معماری و شهرسازی کشور اتصال قابل توجهی بین فلسفه و روش تحقیق وجود ندارد، به نحوی که بسیاری از محققان معماری و شهرسازی، تحت عنوان کار پژوهشی صرفا به ارائه برخی استدلال های آماری و عددی بسنده میکنند و مقالات و گزارشهای علمی خود را با استنتاج های بدیهی به پایان رسانده، تحقیق آنها درست در زمانی که باید پا به عرصه ی نظریه پردازی و تولید معرفت بگذارد خاتمه مییابد.

 در سوی دیگر، وضعیت پژوهش های کیفی نیز چندان بهتر نیست، به نحوی که در بسیاری از کارهای از کارهای کیفی نیز ارتباط منطقی بین مسئله ی تحقیق، فرضیه ها، اهداف، روش و نتایج تحقیق وجود ندارد و در بسیاری از این نوع پژوهشها، مجموعه منابع و نظرات غیرهمسو و گاها متضاد در قالبی سطحی با یکدیگر تلفیق میشوند و نهایتا با تفسیری ذوقی و غیر روشمند، نتایجی غیر موجه به عنوان یافته های تحقیق به مخاطب عرضه می شود.

عدم آگاهی از بنیان های فلسفی روشهای تحقیق سبب شده است که اغلب پژوهشهای معماری و شهرسازی با عارضه ی اختلال رویکردی مواجه باشند، به نحوی که گاها برای یک تحقیق در حوزه ی معماری و شهرسازی اسلامی، با رویکردی انتقادی طرح مسئله می کنیم بدون توجه به اینکه این رویکرد تا چه حد با مبانی اسلامی سازگار است. سپس برای چارچوب نظری مقاله از نظریات مدرن و پست مدرن بهره میجوییم، آنگاه در تحلیل بحث از رویکردی اثباتی و آماری بهره می  جوییم و نهایتا بخش نتیجه گیری را با با رویکردی تفسیری و با روشی ذوقی ارائه مینماییم و در عین حال، مدعی میشویم که مقاله دارای انسجام ساختاری نیز می باشد. این عارضه ناشی از این مهم است که اغلب دانشجویان و محققان با مفاهیم و بنیانهای فلسفی و روش شناختی و در واقع، رویکردهای تحقیق و تأثیر آنها بر روشهای تحقیق آشنایی ندارند.

گونه شناسی رویکردهای تحقیق در معماری و شهرسازی 

 اغلب اندیشمندان برای گونه شناسی رویکردهای تحقیق در معماری و شهرسازی،از دسته بندیهای دوگانه یا سه گانه استفاه کرده اند. رابینسون در مقاله ای که در سال ۱۹۹۰ در مجله آموزش معماری منتشر کرد طیفی دوگانه را برای رویکردهای تحقیق در معماری ارائه نمود و دو سر این طیف را با واژه های علم و اسطوره معرفی نمود. طبق نظر وی، پارادایم یا رویکرد علمی، واقعگرا است.  هیگس از نظریه پردازانی است که دسته بندی خود را بر اساس سه گانه ی اثبات گرایی عینی گرایی، تفسیرگرایی و انتقادی ارائه نموده حوزه های عینی معماری نظیر فن ساختمان و مهندسی ساختمان به کار می رود و از جنس علوم طبیعی و مهندسی است؛ اما پارادایم یا رویکرد اسطوره ای برای حوزه های کیفی معماری نظیر جنبه های هنری و شاعرانه ی معماری به کار می رود و متناسب با علوم انسانی است.

روش شناسی، در شهرسازی و پژوهش های شهری چه به عنوان دانش، در طیف یک رشته و چه به عنوان دانش، در طیف میان رشته ای باید بر پایه اصول و منطق پایدار باشد. اهمیت این فرایند زمانی دوچندان می شود که در نظر داشته باشیم که این روند آغازگر تولید نظریه، پارادایم و فلسفه است. مسائل و چالش های پیش رو در حوزه شهرسازی همواره با گذشت زمان تغییر ماهیت داده و ابعاد جدیدی از اندیشه و افکار در راستای بهبود کیفیت زندگی شهری ارائه می شود.

روش شناسی در معماری

در بررسی، و شناخت روش تحقیق در حوزه مطالعات معماری و شهرسازی روش تحقیق را در سه دسته تقسیم بندی میکنیم:
روش تحقیق بر اساس هدف
روش تحقیق بر اساس تحلیل
روش تحقیق بر اساس گردآوری داده ها

 روش رایج و پرکاربرد در این حوزه مطالعات، با توجه به جامعه مورد بررسی از منظر کمی و به دنبال آن از بعد کیفی، واکاوی می شوند. نوع روش تحقیق بر اساس هدف یکی از مهمترین تقسیم بندی در حوزه روش تحقیق پژوهش است. روش پژوهش عموما ، در سه گروه بنیادی، کاربردی و توسعه ای قرار می گیرد.


منبع :  سایت آسان مشاور